Geen zeurland, maar buurland

Geen Zeurland, maar Buurland. Dat is wat Geertje B. zei in de eindronde van het LeerFestival in september. Er werd geopperd om Buurland als een ‘merk’ te gaan gebruiken; een merk dat garant staat voor een bijzondere, unieke sfeer waar het goed vertoeven is voor doeners en dromers van de nieuwe wereld.

Marianne S. beaamde dat we Buurland kunnen zien als een belichaamde verbeeldingsoefening; nadat ik Fredo De Smet hoorde zeggen dat we vooral falen in onze collectieve verbeelding. ‘Een belichaamde verbeeldingsoefening’ - ligt niet echt goed in de mond - maar het zegt wel dat we hier-en-nu kunnen experimenteren met een nieuwe leef- en werkcultuur, samen.

Nog anders: wat als Buurland een Vlaams, regeneratief leerecosysteem wil zijn, om transitie te vergemakkelijken, door doeners en denkers dichter bij zichzelf en bij mekaar te brengen? Een leerecosysteem (LES, voor sommigen het woord van de dag!) wil zeggen: vooral samenkomen om samen te leren. Zo’n systeem heeft andere processen en andere modellen nodig dan vroeger. Niet experten op een podium, maar een context scheppen voor zelf-organisatie en gezamenlijk leren. Een context van zorgen, op vele fronten en in vele dimensies. ‘Zorgzaam voor verbindingen’ in plaats van ‘gewin voor mijzelf’.

Drie onderliggende principes van BuurlandHier een poging om het recept van Buurland te vatten in 3 principes:

Gemeenschapsvormend - Het relatieweefsel versterken

• De uitwisseling, het contact tussen deelnemers zelf is uiterst belangrijk, om mekaar te leren kennen, om relaties te laten ontstaan, om oude verbindingen weer op te rakelen, en zoveel meer. Dat kan in ‘begeleide’ vorm door presentaties en verhalen te laten opvolgen door een dialoog tussen alle deelnemers; en ook in allerlei andere vormen die de mensen zelf uitvinden ter plekke; samen een kop koffie of thee drinken met een koekje bijvoorbeeld.
  
  
• Het is dus belangrijk om daar plekken en tijd voor te voorzien in de samenkomsten.
  
  

Maakbaarheid: een context, een ruimte, een plek die mogelijkheden schept

• Niet een ruimte waar de tafels en de stoelen vastgeschroefd zijn aan de vloer - echt! heb ik ooit meegemaakt! - maar een levendige plek die niet te 'afgestoft' is, maar wel verzorgd. Waar mensen zich niet moeten afvragen of ze een stoel of tafel mogen meenemen naar een andere ruimte als dat hun manier van uitwisseling op dat moment kan ondersteunen.
• Een programma dat deelnemers niet vastzet, maar waar verschillende mogelijkheden zijn, waar je ook zelf invulling aan kan geven. Waar het duidelijk is dat verschillende manieren van weten, van leren, van inzichten opdoen welkom is en zelfs uitgenodigd en aangemoedigd worden. Waar rusten kan, waar op de achtergrond blijven mag, waar je gewoon jezelf kan zijn.
  
  

Toekomstgericht - Bruggetjes naar volgende stappen:

• De ja-bon: mensen werden aangemoedigd om ‘iets’ aan te bieden aan iemand anders die ze wilden ondersteunen, mensen werden hier meerdere malen toe uitgenodigd.
• Actieve uitnodiging tot een volgende bijeenkomst. Wie neemt initiatief om mensen samen te brengen? 
  
  
  • Anje C. en Koen J. van De Broeikas namen dit op en kwamen vrij vlug met een heel concrete uitnodiging. 
    
    
  • Voorstel tot een bijeenkomst in de Commons Hub in Brussel werd voorgesteld door Rik V. (die een uitgebreid gesprek had gehad met Leen Sch., mede-initiatiefneemster van die plek) - die dit door omstandigheden niet meteen kon oppikken - maar waar verder op geborduurd werd door anderen.

Wat is er nodig om die drie principes waar te maken?

De ruimte van mogelijkheden openen, vasthouden én open houden - een plek en ruimte waar mensen kunnen landen, die zowel robuust en duidelijk is als zacht en uitnodigend. Een welkom zoals in een kraakpand; een allegaartje van allerlei tweedehands stoelen en tafels maar wel met een bloemetje op tafel.
Uitnodigen tot en vrijheid geven aan mee-makers, zowel in de voorbereidingsfase als in het festival zelf. We gaan allemaal door periodes van meer actie en dan weer minder energie; normaal. Je mag ook in het gras liggen - en er is dus ook gras en er zijn ligzetels; én er is een bar, én een terras én ook verschillende ruimtes die uitnodigen tot verschillende activiteiten.
Ook ziek zijn mag en kan, niemand kijkt ervan op dat je het vandaag moeilijk hebt… er is rust en vrijheid zodat je je harnas kan loslaten.

Dit soort ruimte - letterlijk en figuurlijk - open houden vereist dat er iemand, of verschillende mensen, dit ‘vasthouden’, wat heel iets anders is dan regeltjes of reglementen opstellen.

Geloof en vertrouwen in de capaciteit van mensen - zonder precieze verwachtingen: al deze trekkers, doeners, denkers, hoeders van plekken en initiatieven zijn zelf al door een proces gegaan van vallen en opstaan, van verschillende pogingen om zich te onttrekken aan het heersende, Westerse maatschappij-verhaal. Dat is geen klein bier want je glijdt er zo gemakkelijk terug in! Ieder van die mensen heeft een schat aan ervaringen en potentieel waar we op kunnen bouwen. Sterker nog: de synergie van al deze ervaringen en dromen is het fundament van de cultuur die we voor ogen hebben.
En wat als er onvoorzien een gat valt in het programma? Er is genoeg capaciteit en genoeg welwillendheid aanwezig om samen, ter plekke, iets te creëren! En ‘t was nog plezant ook, én diepgaand!
Zo zagen we een gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel ontstaan: meerdere mensen die de ruimte open hielden, meerdere mensen die samen in een mum van tijd alles opruimden...

Duidelijk doel én openheid in hoe het zich zal manifesteren
Een ruimte openen is niet hetzelfde als ‘ieder mag doen wat ie wil’. Buurland had duidelijk voor ogen wie we wilden bereiken: de doeners, dromers, denkers die de wereld beter willen maken; ongeacht in welke sector ze zich bevinden - vandaar het idee van ‘buren’. Het was ook héél duidelijk dat we geen presentaties wilden: wél verhalen uit het leven gegrepen, wél dingen aan den lijve ondervinden en diepgaande dialogen over vragen die er echt toe doen. Alles in een totaal open ruimte, zonder te moeten inschrijven voor een bepaalde sessie. Dus ieder was in het ongewisse over hoeveel mensen hier of daar zouden opdagen. Blijven mensen plakken in de herberg of op het terras? Gaan ze op tijd naar een sessie, of niet? Vertrouw dat het leven gaat waar het op dat moment naar toe vloeit.
En velen waren erg enthousiast over het hele gebeuren!

Geloof en vertrouwen in de (onzichtbare) emergente ontwikkelingen:
Lang geleden leerde ik uit een wetenschappelijk artikel dat het de kwaliteit van de relaties tussen de elementen is, wat maakt dat er sneller emergentie kan optreden.
Er zijn vele dingen gebeurd die we niet weten… en dingen die we ter plekke konden waarnemen:
De verbazing: diepgaande gesprekken zonder schaamte of schuld
De vloeibaarheid: had jij al een DJ gezien die mee enthousiast op de dansvloer komt?
De ont-wikkeling: iemand die voor het eerst haar lange haren losmaakt om te head-bangen én zich later afvraagt waarom ze dat niet eerder deed?

Nadien:
Wie ging waar op bezoek?
Wie heeft anderen hierover verteld?
Wie heeft haar ja-bon uitgedeeld en/of geïnd?
Wie kwam je nog tegen op een andere plek of samenkomst?

En dan de vraag waar we naartoe evolueren: Waar kan samenwerking tot creatie leiden??